طایفه نجمی
مقدمه:
طایفه در جامعه عشایری ایران عبارت از یک واحد اجتماعی_سیاسی متشکل از چند تیره عشایر است و در سلسله مراتب رده های ایلی،مهمترین و مشخص ترین رده به شمار می رود. در سلسله مراتب سازمان اجتماعی عشایر ایران،اکثر طوایف بین ایل و تیره قرار می گیرند اما طوایفی وجود دارند که به هیچ ایلی وابسته نبوده و طایفه مستقل نامیده می شوند.
طایفه نجمی نیز بر خلاف بسیاری از طوایف منطقه سیرجان یک طایفه مستقل به شمار می آید زیرا به ایل خاصی وابسته نمی باشد.
از زمانی که طایفه نجمی زندگی عشایری داشتند ، چند دهه گذشته است و آنها تا قبل حدود دهه پنجاه خوش نشین و عشایر در منطقه قهستان بودند.خوش نشین به کسانی گفته می شد که زمینی برای زراعت نداشتند ، (البته که استثنا هم وجود داشت و برخی املاکی در منطقه قهستان و گدار داشتند ) و مشغول به کار های دیگر از جمله دامداری.نجاری.اهنگری و .... بودند ؛ نجمی ها اغلب دامدار بوده که در قدیم مالدار نیز گفته می شدند.البته تا قبل از این هم نجمی ها به سیرجان رفت و آمد داشتند و در ارتباط بودند.
مناطق عشایری این طایفه در گذشته شامل ییلاق(منطقه سردسیر) در فصل گرما و قشلاق(منطقه گرمسیر) در فصل سرما ؛
منطقه سردسیر:
ییلاق این طایفه مِهن در حدود منطقه کوهستانی گدار بود و در آنجا نیز املاکی را در اختیار دارند.
برخی از روستا های مهن عبارتند از:ده بالا.کریکويیه.حمزه آقا.ابرجوییه،جیرجون و ....
منطقه گرمسیر:
قشلاق آن ها منطقه قهستان بوده و عمدتا در سه روستای اسحاق آباد.دولت آباد و کورگاه ؛ گاهی نیز در مناطقی همچون چاه گز و دهستان زندگی عشایری را می گذراندند.
شغل و پیشه:
مردان طایفه نجمی در گذشته به سبب داشتن دام های فراوان به دامپروری و زن ها به قالی و گلیم بافی مشغول بودند ؛ بعدها نیز عده ای از مردم این طایفه به باغداری و کشاورزی روی آوردند و برخی به کاسبی ،پیله وری و مغازه داری در سطح شهر و بازار ها مشغول شدند .
لازم به ذکر است که عده ای از نجمی ها قافله دار و تاجر بوده و بین مسیر های بندرعباس تا یزد در رفت و آمد بودند.
اکنون اغلب مردم این طایفه در حوزه صنعت ، کشاورزی و دکان داری مشغولند.
سکونتگاه:
اغلب مردمان طایفه نجمی امروزه در شهر سیرجان
در محله های خرم آباد که یکی از قدیمی ترین محله های این شهر می باشد و حدود خیابان ولیعصر ساکن اند،جمعیتی هم از گذشته ساکن منطقه قهستان(سعادت آباد(هماشهر)،اسحاق آباد،کورگاه و حسن آباد) و گروه بزرگی از نجمی های اهل اسحاق آباد در روستای نجمی آباد که معروف است به موتور نجمی ها واقع در بخش زید آباد ساکن هستند؛اهالی روستای نجمی آباد در این روستا به کشاورزی پسته مشغولند.
سرگذشت:
در سازمان عشایری و برخی کتاب های مربوط به سیرجان طایفه نجمی را مربوط به ایل خراسانی نوشته ،که مذهب شان اسماعیلی و شش امامی هست که این مطلب کاملا رد می شود و گذشته نجمی ها ربطی به ایل خراسانی نداشته و مردم این طایفه چنین اعتقادی ندارند.
طایفه نجمی بزرگترین طایفه منطقه قهستان می باشد ، از سه تیره عمده بنی اسد ، لومهدی(لبومحمدی) و شاه سون (حسنی) تشکیل شده ؛این سه تیره به علت زندگی عشایری و وصلت های متعدد با یکدیگر در ارتباط بودند و پیوند خویشاوندی برقرار کردند .
یکی از وصلت های مهم طایفه و برقراری خویشاوندی بین تیره ها این بوده که شخصی به نام حسین با شش خواهر خود از طایفه بنی اسد، با هر کدام از بزرگان تیره ها ازدواج می کنند ؛ فامیل نوادگان این شخص نجمی نوری می باشد و منسوب به طایفه بنی اسد هستند.
حاج حسین جد یکی از تیره های نجمی (تیره لومهدی) فردی بسیار ثروتمند بوده و به گفته خودش ثروتی روان داشته ؛ صد ها شتر و گوسفند و ... ،نقل است که زمانی او با احشام خود به یک قنات می رسید در نواحی پایین تر از مظهر قنات ، آب کم یا خشک می‌شده و مردم میگفتند چیزی نیست حاج حسین با دام های خود به قنات آمده.
حاج حسین بزرگ یک فرزند پسر به نام لطفعلی داشته که نابینا بوده و مزار او در مجاورت بقعه ای موسوم به پیرغریب واقع در حسن آباد قهستان هست ، از لطفعلی فرزندی به نام محمد ادامه دهنده نسل وی شد؛از محمد که دو همسر هم داشته تعدادی فرزند به یادگار ماند که جمعیت نوادگان ایشان در حال حاضر مطمئنا بیش از ۱۰۰۰ نفر می باشد.
امرالله فرزند محمد عشایر زاده ای که در سال ۱۲۶۰ دیده به جهان گشود ، وی در سن ۱۷ سالگی با سکینه دختری عشایر که چندین خواهر بودند با یک برادر که مختصری از زندگی نامه شان ذکر خواهد شد ؛ ازدواج کرد، در سال ۱۲۷۸ اولین فرزند آنها عبدالله پا به عرصه وجود گذاشت و در فاصله ای فرزند دوم آنها که بعداً جوانی رشید و خوش سیما می شود ، به دنیا می آید ، اما امان از این روزگار که بسی رنج ها برای این خانواده های رنجبر به ارمغان آورد.
سکینه آن بانوی جوان ناگهان به یک بیماری مبتلا شده ، گویا در محمودآباد سادات یک پزشک مشغول به کار بوده؛امرالله با خانواده از قهستان به محمودآباد می روند ،سکینه در همانجا از دنیا می رود و در همانجا به خاک سپرده می شود؛امرالله دیگر بدون او به نزد طایفه و عیشوم خود باز می گردد؛وی بعد از چند سال با دختری از اقوام خود ازدواج می کند و از او چندین فرزند دختر و پسر به یادگار می ماند که اکنون هیچ کدام از این فرزندان در قید حیات نیستند .
...
خرم آباد یا خرّمه محله ای قدیمی در سیرجان شاهد حضور بیشترین جمعیت از این طایفه است که گذران زندگی خود را در این محله انجام می دادند؛اولین شخصی از این طایفه که به این محله آمد ، امرالله فرزند محمد بود ، داستان صحبت از سال ۱۳۰۰ به بعد است ،مذکور مباشر ارباب سید درویش در خرم آباد بود در اواخر عمر نیز پسران وی ادامه دهنده کار پدر بودند و این خانواده در این محل رفت و آمد داشتند، امرالله در سن ۶۸ سالگی در سال ۱۳۲۸ چشم از این دنیا می بندد؛آخرین فرزند وی در دهه چهل برای همیشه از قهستان به خرم آباد می آید و ایشان اولین کسی بود که به این محله مهاجرت کرد و بعداً سایر مردم این طایفه به خرم آباد مهاجرت نمودند و از دهه چهل این مهاجرت آغاز شد و آن ها یکجا نشین شدند.
مرحوم رحمان نجمی نژاد فرزند امرالله به سبب عقاید و سنت قدیمی که نسل به نسل گشته بود ، اقدام به پایه گذاری یک هیئت مذهبی که اعضای آن اقوام خود و اهالی خرم آباد بودند ، نمود؛ او هر سال در ایام محرم تمام وسایل عزاداری را در منزل شخصی خود نگهداری می کرد و دسته روی و عزاداری از منزل خود آغاز میشد و در منزل ایشان خاتمه می یافت.
سال ها بعد زمینی خریداری و حسینیه ای تاسیس شد که تا امروز مراسم عزاداری در ایام محرم در این محل برگزار می شود .
مردم طایفه :
مردمان این طایفه اصیل،نجیب و بسیار زحمت کش بوده اند و هستند و از همان گذشته زندگی شرافتمندانه ای داشتند و با رزق حلال امرار معاش می کردند.
صحبت از نیکی و بزرگواری نجمی ها نزد سایر مردم همیشه در جریان بوده و از آنها به خوبی یاد می شود.
امروزه نجمی ها در حوزه صنعت و کشاورزی افرادی فعال و دارای جایگاه هستند.
وجه تسمیه و فامیل گذاری:
درباره وجه تسمیه این نام خانوادگی نظراتی مختلف هست، اما نظریه محتمل تر این را روایت می کند ؛ جد یکی از تیره های طایفه بنام نجمی بوده و بزرگ این طایفه محسوب می شده در آن زمان اگر شخصی از ایشان میپرسید شما از چه طایفه هستید میگفتند از طایفه نجمی یعنی از طایفه این شخص که نجمی نام داشته .
تاریخ تولد مرحوم نجمی احتمالا اوایل دهه ۱۲۰۰ بوده.
...
حدود سال های ۱۳۱۲ فامیل گذاری در این منطقه آغاز شد ، رستم خان مامور ثبت احوال در قهستان بود.
برای مثال اشخاصی که در کورگاه بودند،فامیل نجمی نژاد و خانواده هایی که در دولت آباد بودند ،فامیل نجمی دولت آبادی را انتخاب کردند.
نام های خانوادگی این طایفه:
نجمی نژاد
نجمی دولت آبادی
نجمی نوری
نجمی پور
نجمی پور دولت آبادی
نجمی اسحاق آبادی
نجمی راد
ایثار بخش،آذرخشی،اوژند،علی کوچکی
نجمی نیا
نجمی زاده
گروهی دیگر با فامیل نجمی نژاد و ...
فامیل های دیگر:نجمی حسین آبادی،نجمی کورگاهی،نجمی نسب.نجمی فر.نجمیان،حافظی (نوادگان غلامعلی زینل).نجمی حسن آبادی ، نجمی سعادت آبادی ، نجمی قرائی،قهستانی،ارجمند(نوادگان علی میرزا) و ...
لازم به ذکر هست که همه ی این فامیل های ذکر شده با هم نسبت ریشه ای و نسبی نداشته و صرفاً رابطه سببی دارند.
طایفه نجمی در دوران دفاع مقدس پنج شهید بزرگوار را تقدیم به میهن کرد.
شهید ابراهیم نجمی دولت آبادی فرزند دادالله
شهید علیرضا نجمی دولت آبادی فرزند حاج نصرالله
شهید رضا نجمی نژاد فرزند حسن
شهید بازعلی نجمی نژاد فرزند نادعلی
شهید محمد رضا نجمی نیا فرزند ملاحسین
این مطلب نیز لازم به ذکر است که
شاخه های سببی ای هستند، که از ایلات و طوایف دیگر نام خانوادگی نجمی را برگزیدند یا فامیل دیگری دارند و به این طایفه وارد شدند .
مردمانی از ایل قرائی، طایفه عرب بدوئی ،اهالی قهستان، اهالی عزت آباد ،پاریزی ها و ... که نسبت ریشه ای با تیره های این طایفه ندارند بلکه به سبب وصلت با یکدیگر خویشاوند هستند.
